Στη ζωή του παιδιού δεν υπάρχει καμιά άλλη εμπειρία, όσο η τηλεόραση, που να του επιτρέπει να παίρνει τόσα πολλά και να εξωτερικεύει τόσα λίγα.
Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας είναι οι πολυπληθέστεροι τηλεθεατές. Ο χρόνος που αφιερώνουν τα παιδιά 2-5 ετών, το αποκορύφωμα της κρίσιμης για τον εγκέφαλο περιόδου για τη γνωστική και γλωσσική ανάπτυξη, στην τηλεόραση είναι 25 ώρες εβδομαδιαίως, ενώ για τα μεγαλύτερα 6-11 χρόνων είναι 23 ώρες.
Με άλλα λόγια αυτό σημαίνει ότι ένα παιδί στα πρώτα δώδεκα χρόνια της ζωής του έχει καταναλώσει διπλάσιο χρόνο μπροστά στη μικρή οθόνη απ΄ ότι στα σχολικά θρανία.
Είναι γνωστό ότι μεγάλες δόσεις οποιασδήποτε εμπειρίας έχουν διαμορφωτική δύναμη πάνω στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Πως η εμπειρία αυτή επηρεάζει τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού; Πως επιδρά στην φαντασία και τη δημιουργηκότητά του; Πως επιδρά στον τρόπο με τον οποίο οι γονείς μεγαλώνουν τα παιδιά τους;
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι καλύτεροι μαθητές έχουν την τάση να παρακολουθούν λιγότερο. Καθώς όμως αυξάνεται η παρακολούθηση, πέφτει αντίστοιχα η σχολική επίδοση.
Βία – επιθετικότητα και τηλεόραση
Πόση βία παρέχει η τηλεόραση στα παιδιά;
Η απάντηση είναι ‘’αρκετή’’, ελάχιστες διαβαθμίσεις στην ποσότητά της μεταξύ των διαφόρων κρατών.
Πώς επιδρά η τηλεοπτική βία στα παιδιά;
1. Μπορούν και τα ίδια να καταφύγουν σε παρόμοιες πράξεις στην καθημερινή τους ζωή. Στην περίπτωση αυτή η τηλεοπτική πράξη βίας ενεργεί κατά τρόπο μιμητικό.
2. Η τηλεοπτική πράξη βίας μπορεί να κάνει το παιδί να είναι ανεκτικό στη βία των άλλων (πράξη αντιμιμητική).
3. Η τηλεοπτική βία μπορεί να παροτρύνει ένα παιδί να χρησιμοποιήσει τη βία ως νόμιμο αποτελεσματικό μέσο για την επίλυση προβλημάτων (γενική χρήση της βίας).
4. Η τηλεοπτική πράξη της βίας όταν προβάλλεται συχνά, μπορεί να αμβλύνει την ευαισθησία του παιδιού προς αυτό τον τύπο της συμπεριφοράς (πράξη κάθαρσης).
Επίδραση της τηλεόρασης στη σωματική υγεία του παιδιού
Η πολύωρη παρακολούθηση της τηλεόρασης έχει σαν συνέπεια την κόπωση των οφθαλμών, βλάβες των νεύρων και σπονδύλων.
Προκαλείται η λεγόμενη κοπιωπία με συμπτώματα μάτια κουρασμένα, τσούξιμο και αίσθημα ξένου σώματος, εύκολη ερυθρότητα των οφθαλμών, δακρύρροια, βάρος στους βολβούς, κεφαλαλγία και υπνηλία.
Η εμφάνιση των συμπτωμάτων κοπιωπίας ευνοείται από την κακή ποιότητα της εικόνας, από την παρουσία ή όχι φωτός στο χώρο της τηλεόρασης, από την απόσταση που πρέπει να είναι 2-3 μέτρα για να μη γίνονται αντιληπτές οι υψίσυχνες διακυμάνσεις της εικόνας.
Επίσης, δυσμενής είναι η επίδραση της τηλεόρασης μέσω των διαφημίσεων που προβάλει στις διατροφικές συνήθειες των παιδιών. Η πλειοψηφία των διαφημιστικών spots δεν δείχνει καμία σχέση ανάμεσα στην υγεία και σωστό τρόπο διατροφής. Το ποσοστό της παχυσαρκίας στα παιδιά ανεβαίνει κατά 2% για κάθε επιπλέον ώρα παρακολούθησης τηλεόρασης πάνω από τον μέσο όρο.
Η νευρογενής ανορεξία έχει επίσης συσχετισθεί με την τηλεόραση και το είδος των προτύπων που προβάλλει κυρίως στις νεαρές έφηβες. Σε μικρότερα παιδιά έχουν αναφερθεί τραυματισμοί από μιμήσεις κατορθωμάτων τηλεοπτικών ηρώων.
Έχει αναφερθεί το ‘’Σύνδρομο υπερβολικής παρακολούθησης τηλεόρασης’’ (over TV syndrome) με πολλά συμπτώματα όπως ωχρότητα, ανορεξία και λήθαργο. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν με μείωση της παρακολούθησης σε μια ή δυο ώρες ημερησίως.
Του Γ. Κωνσταντόπουλου, Καθηγητή Παιδιατρικής Αθηνών, 7ο Ενημερωτικό Σεμινάριο
