Το ξαφνικό ξύπνημα και η μετάβαση από τον κόσμο των ονείρων στην πραγματική ζωή είναι μια πολύ χαρακτηριστική διαδικασία για κάθε άνθρωπο.
Σε όλους μας έχει τύχει να ξυπνάμε ταραγμένοι από κάποιο εφιάλτη ή με πολύ καλή διάθεση από ένα όμορφο όνειρο και να «κουβαλάμε» την αίσθηση του ονείρου στις πρώτες μας στιγμές μετά τον ύπνο.
Όνειρα βλέπουμε κάθε φορά που κοιμόμαστε ακόμα και αν πολλές φορές δεν τα θυμόμαστε καν. Το περιεχόμενο των ονείρων και οι ερμηνείες που έχουν σε σχέση με τη ψυχολογία μας είναι μια μόνιμη συζήτηση που επανέρχεται διαρκώς για όλους μας: δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Πολλοί μάλιστα δίνουν και μεταφυσική χροιά στα όνειρα και τα αντιλαμβάνονται ως «χρησμούς».
Είναι αλήθεια πως κάθε όνειρο που βλέπουμε μπορεί να εξηγηθεί ψυχολογικά και αποτελεί μια αντανάκλαση του υποσυνείδητού μας. Ένας ψυχολόγος είναι πάντα σε θέση να βγάλει ένα πόρισμα σχετικά με τα όνειρά μας. Εξίσου ενδιαφέρον έχει επίσης και η αμιγώς βιολογική λειτουργία του οργανισμού μας μέσω της οποίας παράγονται τα όνειρα.
Όπως όλες οι έρευνες συμφωνούν, υπάρχουν δύο είδη ύπνου, τα οποία διακρίνονται από τα χαρακτηριστικά τους. Αυτά τα δυο είδη εναλλάσσονται μεταξύ τους, κάνουν κύκλους και εμφανίζονται περίπου 4-6 φορές με διάρκεια 1,5 ώρα του κάθε κύκλου κατά προσέγγιση.
Το στάδιο εκείνο κατά το οποίο βλέπουμε όνειρα ονομάζεται REM -όπως το γνωστό συγκρότημα- και η ονομασία του προκύπτει από τα αρχικά της φράσης Rapid Eye Movement. Είναι το πέμπτο στάδιο του ύπνου και όσο διαρκεί το σώμα μας παραλύει και οι μύες μας τίθενται προσωρινά εκτός λειτουργίας. Σε αντίθεση με το εγκέφαλό μας που εκείνη στη στιγμή βρίσκεται σε μια πολύ έντονη δραστηριότητα.
Κατά τη διάρκεια του REM παρουσιάζεται ισχυρή μεταβολική δραστηριότητα και τροφοδοτεί με έντονες αντιδράσεις τον οργανισμό μας εν γένει: οι καρδιακοί παλμοί γίνονται ακανόνιστοι, η αρτηριακή πίεσης αυξάνεται ενώ στους άνδρες ενδέχεται να προκληθεί στύση εξαιτίας της αλλαγής στην κυκλοφορία του αίματος. Όταν περνάς από αυτό το στάδιο και ξυπνάς αμέσως, συνήθως έχεις και ανάμνηση του ονείρου σου.
Γενικά τα 3 στάδια του ύπνου που προηγούνται του REM έχουν ως εξής:
1 – Μετάβαση: Η κούραση καταβάλλει το σώμα μας, νιώθουμε υπνηλία, κλείνουν τα μάτια μας, οι μύες αδρανοποιούνται σιγά-σιγά.
2 – Ελαφρύς ύπνος: Τα μάτια κλείνουν και η θερμοκρασία του σώματος πέφτει τη στιγμή που ο καρδιακός παλμός παραμένει σε σταθερό επίπεδο. Την ίδια στιγμή, οι διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στον εγκέφαλό μας ρυθμίζουν τους εξωτερικούς θορύβους.
3 – Βαθύς ύπνος: Η ουσιαστική περίοδος του ύπνου. Η αφύπνιση είναι πολύ δύσκολη σε αυτό το στάδιο με τους μύες να βρίσκονται σε χαλαρή κατάσταση και την εγκεφαλική λειτουργία να κυλά με αργό ρυθμό. Όσο περνά η ώρα, ο βαθύς ύπνος μειώνεται και σταδιακά ξυπνάμε.
