Πώς καταλαβαίνουμε ότι μία ένας γάμος είναι δυσλειτουργικός, μία σχέση τοξική; Το άρθρο για τα παιδιά που μεγαλώνουν σε δυσλειτουργικές οικογένειες έκανε πολλούς από εσάς να αναρρωτιέστε αν υπάρχει τρόπος να ξεχωρίζουμε τέτοιες σχέσεις, οπότε έπρεπε να δώσουμε απάντηση.

Το 1 σημάδι ότι είστε σε μια τοξική σχέση είναι ότι περνάτε περισσότερο χρόνο να τσακώνεστε με τον σύζυγο/σύντροφο παρά να περνάτε όμορφα μαζί.

Υπάρχουν και άλλα σημάδια που δείχνουν ότι η σχέση σας έχει κάτι το ιδιαίτερα τοξικό, κάτι που σας ρουφάει την ενέργεια και δε σας αφήνει να χαρείτε τη ζωή, να χαμογελάτε και να νιώθετε όμορφα. Δεν αναφέρομαι στους καυγάδες και τις διαφωνίες, που είναι κάτι το φυσιολογικό σε ένα ζευγάρι, αλλά εστιάζω στο προβληματικό, όταν οι καυγάδες και οι διαφωνίες είναι τρόπος ζωής, ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.

1. Ο σύζυγος/σύντροφός σας είναι συνέχεια εχθρικός.
Είναι εκνευρισμένος ή θυμωμένος την περισσότερη ώρα. Αρπάζεται από το κάθε τι και με την παραμικρή αφορμή βάζει τις φωνές και βρίζει γενικά και αόριστα, ή βρίζει συγκεκριμένα εσάς. Στο σπίτι επικρατεί τεταμένη ατμόσφαιρα και νιώθετε στρες και άγχος. Δεν ξέρετε ποια στιγμή θα έρθει το ξέσπασμα και με ποια αφορμή. Νιώθετε ότι περπατάτε σε τεντωμένο σχοινί. Δεν εκφράζετε τις απόψεις σας προκειμένου να μην τσακωθείτε. Νιώθετε ότι δεν είστε ο εαυτός σας δίπλα του.

2. Σας μειώνει
Ο σύζυγος/σύντροφός σας έχει την τάση να σας προσβάλει και να σας μειώνει είτε όταν είστε οι δυο σας είτε μπροστά στην οικογένεια ή την παρέα σας. Διαφωνεί με τα γούστα, τις επιθυμίες, τη γνώμη, τις απόψεις σας και σας μειώνει σε κάθε ευκαιρία. Σας κριτικάρει, σας κοροϊδεύει, ή ακόμα σας γελοιοποιεί. Μερικές φορές, αφού ολοφάνερα σας μειώσει, λέει «καλά, χαζή είσαι; Για αστείο το είπα!». Νιώθετε πως ό,τι και να πείτε ή να κάνετε δεν είναι αρκετό για να τον ευχαριστήσετε. Αυτά όλα είναι σημάδια μιας τοξικής σχέσης.

3. Δε συζητάει τα προβλήματα της σχέσης
Η σχέση είναι τοξική όταν το άλλο μέλος της διαρκώς αρνείται να παραδεχτεί και να συζητήσει τα διάφορα προβλήματα που υπάρχουν. Είτε σας κόβει κατευθείαν όταν πάτε να αναφέρετε ένα θέμα που σας απασχολεί, είτε το μειώνει, είτε σας λέει ότι το πρόβλημα που έχετε ως ζευγάρι είναι όλο δικό σας και ότι εσείς πρέπει να αλλάξετε.

4. Αρνείται να αλλάξει
Υπάρχει πρόβλημα στη σχέση όταν ο σύντροφος συστηματικά αρνείται να αλλάξει. Δεν εννοώ κάποια αλλαγή τύπου «πρέπει να χάσεις 20 κιλά», ή «να ξυρίσεις το μούσι» ή κάτι τέτοιο. Αναφέρομαι σε εσωτερικές αλλαγές, που απαιτούν σκέψη και έγνοια για το άλλο μέλος της σχέσης.

Έτσι, όταν ζητάτε από τον σύντροφό σας να σκεφτεί τη δική σας άποψη, να έρθει στη δική σας θέση, να αντιληφθεί πώς νιώθετε ή πώς βλέπετε μια κατάσταση και αρνείται να το κάνει, τότε υπάρχει πρόβλημα. Το θέμα δεν είναι να συμφωνήσει μαζί σας. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι αρνείται να κατανοήσει τη θέση σας, οπότε έτσι δεν υπάρχει διάλογος.

5. Σας κάνει συναισθηματικό πόλεμο
Η σχέση σας είναι τοξική όταν ο σύζυγος/σύντροφος σας μιλάει άσχημα, σας βρίζει και προσπαθεί να σας πληγώσει με αυτά που λέει. Πιθανότατα σας εκβιάζει συναισθηματικά και σε τελική ανάλυση δε σας δείχνει αγάπη.

6. Όταν είστε κοντά του δεν είστε ο εαυτός σας
Αν όταν είστε κοντά στον σύζυγο/σύντροφό σας φέρεστε με διαφορετικό τρόπο απ’ ότι όταν είστε μαζί με φίλους ή συγγενείς, αν μετράτε τα λόγια σας, αν λογοκρίνετε τον εαυτό σας ή σκέφτεστε πριν από κάθε φράση που θα ξεστομίσετε τι θα πει, πώς θα το πάρει και πώς θα αντιδράσει, τότε υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Μια τέτοια στάση από μέρος σας δείχνει ότι δεν είστε ο εαυτός σας, ότι φέρεστε με τρόπο που θα μειώσει πιθανά προβλήματα και συγκρούσεις.

7. Σας ζηλεύει
Παρόλο που σας μειώνει, σας μιλάει άσχημα και σας κάνει να νιώθετε άσχημα για τον εαυτό σας, ταυτόχρονα δείχνει να σας ζηλεύει: θυμώνει όταν μιλάτε στο τηλέφωνο ή απαντάτε σε γραπτά μηνύματα, δε σας αφήνει να βγαίνετε, θέλει να ξέρει που ακριβώς είστε όταν συναντάτε φίλες σας, δε συμπαθεί καμία φίλη σας και έχει να πει έναν κακό λόγο για όλα τα άτομα που εσείς συμπαθείτε και έχετε στον κύκλο σας.

8. Σας χειρίζεται συναισθηματικά
Ξέρει τι να πει και τι να κάνει για να σας κάνει να νιώσετε άσχημα και ένοχη. Κατεβάζει μούτρα, χτυπάει πόρτες, φωνάζει, σας κατηγορεί. Διαρκώς αισθάνεστε ότι πρέπει να κάνετε κάτι παραπάνω, κάτι ακόμα, που αν το κάνετε, θα φτιάξει η σχέση σας. Φυσικά αυτό δε γίνεται ποτέ, γιατί ο ίδιος δεν θέλει να βελτιωθούν τα πράγματα. Αισθάνεται καλά με το να σας χειρίζεται και να νιώθει ότι έχει δύναμη και εξουσία.

9. Δεν είστε ευτυχισμένη, νιώθετε ότι δε μπορείτε να κάνετε κάτι
Όλοι οι γάμοι και σχέσεις έχουν τα πάνω και τα κάτω τους, έχουν δυσκολίες και θέματα που το ζευγάρι έχει να αντιμετωπίσει μαζί. Ούτε γίνεται να είναι κανείς ευτυχισμένος 100% κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή. Αντιλαμβάνεστε όμως ότι έχετε χάσει το χαμόγελό σας, ότι όχι απλώς δεν είστε ευτυχισμένη, αλλά είστε δυστυχισμένη με αυτό το άτομο. Παρόλα αυτά, νιώθετε ότι δεν υπάρχει κάτι που μπορείτε να κάνετε, δε γίνεται να αλλάξετε την κατάσταση, είστε κολλημένη σε κάτι βαθιά αρνητικό και τοξικό και αδύναμη, για διάφορους λόγους, να φύγετε.

Λίζα Βάρβογλη, Ψυχολόγος-Συγγραφέας