Η αναβλητικότητα συνήθως συμβαίνει έξω από την επίγνωσή μας, εκτός από τις περιπτώσεις όπου καθόμαστε να κάνουμε μια δουλειά και δεν μπορούμε να ξεκινήσουμε.
Έτσι, ο αναβλητικός άνθρωπος δεν αποφασίζει συνειδητά να μην κάνει κάποια δουλειά που πρέπει να γίνει. Συνεχίζει τη ζωή του κάνοντας άλλα πράγματα και μετά από λίγο συνειδητοποιεί ότι δεν έχει κάνει τη δουλειά που έπρεπε.
Μπορεί να αποσπάται η προσοχή του από άλλα πράγματα, μπορεί να χάνεται σε σκέψεις, να περνάει χρόνο στο διαδίκτυο, να χαλαρώνει, να διασκεδάζει. Μπορεί να εργάζεται σκληρά για να κάνει πράγματα που είναι λιγότερο σημαντικά από την εργασία που αποφεύγει ή μπορεί απλά να ξεχνάει τη δουλειά.
Μερικές φορές δεν είναι μια συγκεκριμένη εργασία που αποφεύγει κάποιος αλλά η σκέψη και ο σχεδιασμός που απαιτούνται για να αναλάβει δράση. Ποτέ δεν βρίσκει το χρόνο να το κάνει. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να σκέφτεται και να κάνει σχέδια μανιωδώς αλλά στην πραγματικότητα ποτέ δεν παίρνει μια απόφαση σχετικά με το τι να κάνει.
Υπό το πρίσμα του μοντέλου IFS, αυτή η αποφυγή προκαλείται από ένα αναβλητικό μέρος, το οποίο είναι ένας «προστάτης».
Ένα πρώτο βήμα για να αντιμετωπίσετε την αναβλητικότητα είναι να αποκτήσετε επίγνωση αυτού του μέρους του εαυτού σας, να το ανακαλύψετε και να έρθετε σε επαφή μαζί του. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι θυμηθείτε τι αισθάνεστε όταν αναβάλλετε. Τι συναισθήματα έχετε όταν αποφεύγετε μια δουλειά –όταν αποσπάται η προσοχή σας ή κάνετε μη αναγκαία πράγματα ή αναβάλλετε τη σημαντική δουλειά ή αισθάνεστε κολλημένος και ανίκανος να ξεκινήσετε. (Αυτό που αισθάνεστε όταν έχετε συνειδητοποιήσει ότι έχετε χρονοτριβήσει, συνήθως έρχεται από ένα διαφορετικό μέρος, ένα μέρος που έχει αναστατωθεί μαζί σας για την αναβλητικότητα.)
Συντονιστείτε με αυτή την εμπειρία της αποφυγής. Μπορεί να αισθανθείτε ένα συναίσθημα, μια παρόρμηση, έναν φόβο ή μια αίσθηση ότι θέλετε να αποφύγετε. Νιώστε πως είναι αυτό στο σώμα σας. Πάρτε μια αίσθηση της πλευράς σας που βιώνει αυτή την αποφυγή. Μπορεί να δείτε μια εικόνα του εν λόγω μέρους σας.
Μπορείτε να δουλέψετε με αυτό το μέρος σας ακριβώς όπως θα κάνατε με οποιοδήποτε άλλο «προστάτη» στο IFS. Πρώτα διαχωριστείτε από αυτό εάν είναι απαραίτητο. Στη συνέχεια, διαχωριστείτε από οποιαδήποτε μέρη αναμειγνύονται. Για παράδειγμα, όταν παρατηρείτε πώς αισθάνεστε ως προς το αναβλητικό σας μέρος, μπορεί να συνειδητοποιήσετε ότι ασκείτε κριτική στο αναβλητικό μέρος και θέλετε να απαλλαγείτε από αυτό.
Αυτό δείχνει ότι έχει αναμειχθεί μια άλλη σας πλευρά, ένας «επιστάτης», που μπορεί να είναι θυμωμένος με σας (και συγκεκριμένα με το αναβλητικό σας μέρος) για την αναβλητικότητα. Ο «επιστάτης» είναι ένα είδος «εσωτερικού κριτή» που σας ωθεί να δουλέψετε σκληρά και σας επικρίνει αν δεν το κάνετε. Όταν αναβάλλετε, ο «επιστάτης» θα προσπαθήσει πολύ για να σας κάνει να αναλάβετε δράση.
Προκειμένου να επιλύσετε πλήρως την αναβλητικότητα σας, ίσως χρειαστεί να δουλέψετε και με το αναβλητικό σας μέρος και με τον «επιστάτη» σας.
Παναγιώτα Δ. Κυπραίου, Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP), Συντονίστρια Σχολών Γονέων, Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας
