Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ένας γάμος ξεκινάει πάντα με συναισθήματα χαράς, προσδοκίες και όνειρα για το μέλλον. Το ζευγάρι οργανώνει και διαμορφώνει μια κοινή ζωή, στην οποία βεβαίως το κάθε μέλος φέρνει δικές του επιθυμίες και ανάγκες.
Πώς οδηγούμαστε στο διαζύγιο;
Οι λόγοι για τους οποίους ένα ζευγάρι μπορεί να οδηγηθεί στο διαζύγιο είναι πολλοί. Ασυμφωνία χαρακτήρων, διαφορετικές ανάγκες, απιστία, συνεχείς καβγάδες. Όποιες και αν είναι όμως οι φαινομενικές αιτίες, η ουσία είναι ότι οι δύο σύντροφοι αδυνατούν να συνυπάρξουν, να βρουν κοινούς κώδικες επικοινωνίας και να ζήσουν μαζί αρμονικά βιώνοντας θετικά συναισθήματα.
Έτσι οδηγούνται στην απόφαση του χωρισμού. Σε αρκετές δε περιπτώσεις ο συναισθηματικός χωρισμός έχει προηγηθεί του φυσικού, δηλαδή αρκετά ζευγάρια ενώ διαβιούν στο ίδιο σπίτι, βρίσκονται σε συναισθηματική απόσταση χωρίς καμία ουσιαστική επαφή, μέχρι τη στιγμή που θα παρθεί και η οριστική απόφαση όπου ό ένας εκ των δύο θα αλλάξει κατοικία.
Ποιες είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις του διαζυγίου;
Όποια και αν είναι τα αίτια, ένα διαζύγιο επιφέρει αρκετές δυσκολίες και δυσάρεστα συναισθήματα. Ιδιαίτερα στην περίπτωση όπου υπάρχουν παιδιά στην οικογένεια, οι ισορροπίες διαταράσσονται σημαντικά και όλα τα μέλη καλούνται να προσαρμοστούν και να περάσουν μια περίοδο μετάβασης από το στάδιο του μαζί σε αυτό του χώρια.
Τα συναισθήματα που συνήθως ακολουθούν ένα διαζύγιο είναι όμοια με αυτά που βιώνει κάποιος μπροστά σε μια απώλεια αγαπημένου προσώπου από θάνατο. Αυτό σημαίνει ότι το διαζύγιο προκαλεί συναισθήματα θλίψης, θυμού, απογοήτευσης, άγχους, φόβου, ενοχής κ.α., τουλάχιστον σε έναν εκ των δύο συζύγων και κατά κύριο λόγο στα παιδιά.
Όσα ως τώρα ήταν δεδομένα και οικεία, διαταράσσονται και όλα τα μέλη θα πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες από την αρχή. Τα παιδιά μοιράζονται πλέον ανάμεσα σε δύο γονείς, ανάμεσα σε δύο σπίτια και γεμίζουν με απορίες, ερωτήματα και άγχος για το μέλλον.
Και οι δύο σύντροφοι όμως καλούνται να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, τα οποία περιλαμβάνουν πρακτικά καθημερινά ζητήματα που σχετίζονται με οικονομικά θέματα, τον τόπο εγκατάστασης, την επικοινωνία με τα παιδιά, την μεταξύ τους επικοινωνία, αλλά και συναισθηματικά θέματα, όπου καλούνται να αφομοιώσουν αυτό που έχει συμβεί, να αναπροσαρμόσουν τη ζωή τους και να μάθουν να ζουν από την αρχή ο ένας χωρίς τον άλλο.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο κάθε συναίσθημα είναι αποδεκτό. Δεν υπάρχουν σωστά και λάθος συναισθήματα, ούτε και συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κατά το οποίο αναμένουμε κάποιος να ξεπεράσει τον χωρισμό και να συνεχίσει τη ζωή του. Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του ρεπερτόριο αντιδράσεων και χρειάζεται το δικό του χρόνο για να επανέλθει μετά από μια απώλεια.
Τι θα μας βοηθήσει να νιώσουμε καλύτερα;
Το σημαντικό σε αυτή τη φάση είναι η αποδοχή των συναισθημάτων. Τα εμπλεκόμενα μέλη πρέπει να συνειδητοποιήσουν το πώς νιώθουν, καθώς και το λόγο για τον οποίο νιώθουν έτσι. Αν και η άρνηση της κατάστασης είναι μέσα στα στάδια του πένθους, ωστόσο μακροπρόθεσμα δε βοηθάει και επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα, καθώς δεν επιτρέπει την επαναφορά της καλής διάθεσης και της ισορροπίας.
Επιπλέον, η φροντίδα του εαυτού και κατ΄ επέκταση των παιδιών θα πρέπει να είναι βασικό μέλημα και των δύο συζύγων. Η παραμέληση των βασικών αναγκών αλλά και η παραίτηση, όσο και αν είναι αναμενόμενη κατά τα πρώτα στάδια του χωρισμού, οδηγεί σε μεγαλύτερη θλίψη και αποδιοργάνωση. Στα πλαίσια της φροντίδας του εαυτού θα πρέπει να εντάξουμε δραστηριότητες, χόμπι οι οποίες είναι προσφιλείς και μπορούν να προσφέρουν ευχάριστα συναισθήματα και διασκέδαση.
Η παρουσία ενός υποστηρικτικού δικτύου είναι επίσης πολύ βοηθητική. Οι φίλοι και οι συγγενείς μπορούν να αποτελέσουν σημαντική πηγή άντλησης ενέργειας και ελπίδας για το μέλλον. Ακόμα μπορούν να ανακουφίσουν παρέχοντας βοήθεια σε καθημερινά ζητήματα και δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν, έως ότου επανέλθει η σταθερότητα και η ισορροπία.
Τέλος, είναι σημαντικό – αν και όχι πάντα εφικτό – να διατηρείται μια καλή επικοινωνία μεταξύ των δύο πρώην συζύγων, τόσο για τα παιδιά, όσο και για τους ίδιους. Οι εντάσεις επιτείνουν το πρόβλημα και δυσχεραίνουν την ομαλή προσαρμογή.
Με τις εντάσεις δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να ηρεμήσει, να πενθήσει και να προγραμματίσει από την αρχή τη ζωή του. Αντιθέτως παρατείνουμε μια κατάσταση, η οποία ως ανοιχτή πληγή θα συνεχίσει να μας πονάει για μεγάλο διάστημα, έως ότου δώσουμε ένα τέλος στην αντιδικία.
Συμπερασματικά
Η μετάβαση από το γάμο στο διαζύγιο δεν είναι εύκολη. Απαιτεί ψυχραιμία και υπομονή. Όσο δύσκολο ή ακατόρθωτο και αν φαίνεται, τα δυσάρεστα συναισθήματα υποχωρούν σταδιακά και όλα τα μέλη μπορούν να βιώνουν ικανοποίηση και χαρά μέσα από νέες εμπειρίες και σχέσεις.
Σε περιπτώσεις όπου η θλίψη, το άγχος και η δυσκολία προσαρμογής εμμένουν, τότε θα ήταν χρήσιμο να ζητήσουμε τη συμβολή κάποιου ειδικού, ο οποίος θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τους λόγους για τους οποίους δυσκολευόμαστε να ξεπεράσουμε όσα έχουν συμβεί και να βρούμε τρόπους αντιμετώπισης της κατάστασης.
Ιωάννα Κούρια Ψυχολόγος MSc – Ψυχοθεραπεύτρια
